بذر سبزی و صیفی‌

معرفی انواع بذر سبزی و صیفی‌

کاشت بذر سبزی و صیفی در گلخانه یا باغچه یا مزرعه اصول مشترکی دارد که در صورت رعایت کردن آن‌ها کشت موفقی خواهید داشت. این گیاهان معمولا با بذر کشت شده و از طریق غیرجنسی کمتر تکثیر می‌شوند. در بذرکاری سبزی و صیفی‌جات اطلاعاتی در زمینۀ بذر، ساختار آن و سیستم جوانه زنی می‌تواند به جوانه زنی سریعتر، بهتر و به طور کلی تجربۀ بهتری منجر شود. هنگامی که کلیۀ شرایط برای کاشت یک محصول در منطقه‌ای مناسب است، سبزیکاری باید بذری را گزینش کند که با آب و هوا آن منطقه سازش داشته باشد. شناخت نیازهای بذر و نوع جوانه زنی آن بسیار در این مسیر کمک کننده است. در این مطلب انواع کشت بذر سبزی و صیفی را معرفی خواهیم کرد و سپس نیاز جوانه زنی بذر برخی سبزی و صیفی‌جات را بررسی می‌کنیم.

کاشت بذر سبزی و صیفی

بذر سبزی و صیفی ممکن است به طور مستقیم در محل اصلی مانند باغچه یا مزرعه کاشته شود و یا ابتدا در محل‌های موقتی مانند گلدان، جعبه کاشت، گلخانه، شاسی، سینی کشت و یا خزانه، کشت شده و سپس در محل اصلی نشا کاری شود. بذرکاری در محل اصلی کاشت یا در خزانه به روش‌های زیر صورت می‌گیرد.

بذرکاری دست پاش

در این روش بذر سبزی و صیفی با دست روی سطح زمین پخش می‌شود و سپس با استفاده از وسایلی مانند شن‌کش، زیر خاک قرار می‌گیرد. در بذرکاری دست‌پاش باید بذرها به طور یکنواحت در سطح زمین پراکنده شوند و آبیاری با دقت کامل انجام شود تا از شسته شدن بذرها و تجمع آن‌ها در یک نقطه جلوگیری شود. احتمالا برای شما نیز اتفاق افتاده که پس از کاشت مرتب بذر سبزیجات در یک ردیف از باغچه، شاهد جوانه زنی متراکم آن‌ها در یک نقطه بوده‌اید؛ آبیاری نامناسب یا جابجایی بذر توسط مورچه‌ها می‌تواند دلیل این اتفاق باشد. در برخی موارد نیز بذر سبزی و صیفی را کشت نمکار می‌کنند؛ به این صورت که ابتدا زمین آبیاری شده، پس از اینکه رطوبت به حد ظرفیت مزرعه رسید، بذرها کاشته می‌شوند. در این حالت بذر با استفاده از رطوبت خاک جوانه می‌زند.

بذرکاری خطی

کاشت بذر سبزی و صیفی به صورت خطی نیز انجام می‌شود. در این روش با ابزار دستی یا ماشین آلات ابتدا بر روی زمین شیارهای موازی با فواصل مناسب ایجاد شده و سپس بذر در آن‌ها قرار گرفته، روی آن خاک ریخته می‌شود. در مرحلۀ آخر آبیاری دستی یا با نوارهای آبیاری قطره‌ای انجام می‌شود.

بذرکاری کپه‌ای

در این روش گودال‌هایی به فاصله‌های معین و با عمق مناسب بذر روی پشته‌های برجستۀ زمین ایجاد کرده و در هر گودال 3-2 دانه بذر سبزی و صیفی قرار می‌دهند. پس از جوانه زدن بذر‌ها و خروج از خاک در هر حفره گیاه سالم را نگه‌ داشته و باقی را از زمین خارج می‌کنند. از بذر کاری کپه ای بیشتر برای کاشت صیفی جات مثل خیار و کدو و کاشت حبوبات مثل باقلا استفاده میشود.

عوامل موثر در جوانه زنی بذر سبزی و صیفی

برای اینکه بذر سبزی و صیفی‌ جوانه زنی سالمی داشته باشد باید عوامل درونی بذر و شرایط محیطی مناسب باشد. این شرایط عبارتند از ؛

عوامل درونی

بذر سبزی و صیفی‌ باید زنده بوده و ذخیره مواد غذایی کامل داشته باشد. در صفحۀ بذر، ساختار بذر را به طور کامل معرفی کردیم. جنین تا زمانی که توانایی تامین مواد غذایی خود با فتوسنتز را کسب کند، باید از مواد ذخیره بهره بگیرد. به طور معمول، اگر سایر شرایط مناسب باشد هر چه مقدار مواد ذخیره‌ای بذر بیشتر باشد، رشد گیاهچه بیشتر خواهد بود. بذرهای کوچک، چروکیده و نارس معمولا مواد غذایی کافی ندارند.

عوامل محیطی

مهم‌ترین عوامل محیطی در جوانه زنی بذر سبزی و صیفی رطوبت، اکسیژن، دما و نور هستند.

رطوبت در جوانه زنی بذر سبزی و صیفی‌

آب برای نرم کردن پوستۀ بذر و فعال ساختن سیستم‌های درونی آن ضروری است و خیساندن بذر در آب، جوانه زنی را تسریع می‌کند. .جذب آب توسط بذر موجب زیاد شدن حجم آن و ترکیدن پوستۀ بذر می‌شود. افزون بر این رطوبت موجب می‌شود که جابجایی گازها در بذر به آسانی صورت گیرد و محیط مناسب برای واکنش‌های شیمیایی ایجاد شود. بنابراین تنفس و فعالیت‌های سوخت و سازی بذر همراه با جذب آب افزایش می‌یابد. مقدار آب لازم برای اشباع شدن بذر، بسته به نوع آن متفاوت است.

اکسیژن در جوانه زنی بذر

بذر تمامی گیاهان (به جز گیاهان آبزی)، برای جوانه زنی به اکسیژن فراوان احتیاج دارند. اکسیژن برای سوزانیدن قندها و چربی‌ها و سایر مواد ذخیره بذر و تولید انرژی لازم است. بنابراین هنگام کاشت بذر سبزی و صیفی توجه کنید که بستر کشت آن‌ها را بیش از اندازه متراکم نکنید تا گردش هوا انجام شود. بذرهایی که در خاک‌های سنگین یا عمق زیاد خاک کاشته می‌شوند، به ویژه در مناطق یا فصول بارانی، به خوبی جوانه نمی‌زنند.

دما در جوانه زنی بذر

دما نه تنها روی درصد جوانه زنی بلکه روی سرعت آن نیز تاثیر می‌گذارد. میزان دمای لازم با توجه به نوع بذر متفاوت خواهد بود. در ادامه دمای مورد نیاز برای جوانه زنی برخی سبزی و صیفی‌جات را ذکر می‌کنیم.

کاشت بذر گوجه فرنگی

گوجه فرنگی گیاهی است از تیرۀ سیب زمینی سانان و منشا آن آمریکای جنوبی است. گوجه فرنگی محصول فصل گرم بوده و حساس به یخبندان است. حساسیت میوۀ آن به سرما بیشتر از شاخ و برگ است. بنابراین برای تنظیم تاریخ کشت حتما به تاریخچۀ هواشناسی منطقۀ مورد نظر مراجعه کنید و با توجه به اعدادی که در بخش بعدی اعلام می‌شود روز کاشت بذر گوجه فرنگی را تنظیم کنیم.

جوانه زنی بذر گوجه فرنگی

دمای مطلوب جوانه زنی بذر گوجه فرنگی 24-18 درجه سانتی گراد است. کمینه دمای جوانه زنی 11-8 درجه سانتی گراد است. اگر چه گوجه فرنگی در تاریکی جوانه می‌زند اما گیرنده‌های نوری نیز در جوانه زنی آن نقش دارند. کافی است یک عدد دستمال را درون یک ظرف قرار دهید، به عمق 1 سانتی متر آب ریخته و سپس تعدادی بذر گوجه فرنگی را درون آن بریزید و با دستمال دیگری روی آن را بپوشانید. همانطور که گفته شد در جوانه زنی بذر گوجه فرنگی گیرنده‌های نوری فعال هستند، بنابراین بهتر است از ظرف شفاف استفاده کنید. توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز بیماری شانکر باکتریایی، لکه باکتریایی و اسپک باکتریایی در گوجه فرنگی، پیش از قرار دادن در بستر جوانه زنی،  بذر را با آب گرم 50 درجه سانتی گراد به مدت 25 دقیقه بخیسانید. هم‌چنین برای جلوگیری از بروز آنتراکنوز بذر را با آب 55 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه بخیسانید. از مزایای خیس کردن بذر می‌توان به جوانه زنی بهتر، یکنواخت، سریع‌، و تناسب ریشه و شاخساره اشاره کرد، علی الخصوص در بذر گوجه فرنگی از بین رفتن کیسۀ موسیلاژ، که به نوعی بازدارندۀ جوانه زنی در بذر گوجه فرنگی است، با خیسانیدن در آب از بین می‌رود.

کاشت بذر فلفل

فلفل به تیره‌ی سیب زمینی سانان تعلق دارد. منشا این گیاه آمریکای مرکزی است و حاوی آلکالوئید کپسایسین می‌باشد که سبب تندی آن شده است. فلفل خاصیت اشتهاآوری داشته، سبب هضم غذا می‌شود و مقدار بسیار زیادی ویتامین C دارد.

جوانه زنی بذر فلفل

اغلب بذرهای تازه برداشت شدۀ فلفل به دلیل رکود بذر جوانه نمی‌زنند. در مطلب مربوط به بذر به طور کامل در زمینۀ رکود بذر صحبت کردیم. بذر فلفل حدود 6 هفته دورۀ پس رسی در دمای اتاق برای از بین بردن رکود لازم است. سرعت جوانه زنی بذر فلفل سریعا در دمای 25 درجه سانتی گراد کاهش می یابد و در دماهای زیر 20 درجه سانتی گراد به سرعت کند می‌شود. وجود یا عدم وجود نور هیچ تاثیری در جوانه زنی بذر ندارد. بهترین دما برای جوانه زنی 25 درجه سانتی گراد است. در این دما مدت 4-3 روز زمان می‌برد تا بذر جوانه زده و ریشه‌چه خارج شود.بذرهایی که بیشتر از یک سال سن داشته باشند قدرت جوانه زنی آن‌ها کاهش می‌یابد.  روش کاشت بذر فلفل مانند بذر گوجه فرنگی است که در بخش قبلی شرح داده شد. توجه کنید که اگر قصد تولید نشا فلفل در ابعاد بزرگتر را دارید، باید توجه کنید که خزانۀ کشت باید تمیز باشد و با محلول 1 درصد هیپوکلرید سدیم ضد عفونی شود.

کاشت بذر بادنجان

بادنجان گیاهی از تیرۀ سیب زمینی سانان است. این گیاه بومی مناطق گرمسیر هندوستان است. بادنجان گیاهی یکساله بوده و عمق ریشۀ کمتری نسبت به گوجه فرنگی دارد. این گیاه به سرما حساس است و در دمای کمتر از 16 درجه سانتی گراد صدمه می‌بیند. حساسیت آن به سرما بیشتر از گوجه فرنگی و فلفل است. بادنجان را می‌توان به صورت مستقیم با کشت بذر، کشت نشا تکثیر کرد.

جوانه زنی بذر بادنجان

بیشترین قدرت جوانه زنی بذر بادنجان، دوسال بعد از برداشت آن است. بنابراین برای کاشت بذر بادنجان به دنبال بذر تازه نباشید. برخی ویروس‌ها در شرایط انباری طی دوسال از بین می‌روند. به همین دلیل بذر سال دوم بهتر از بذر سال اول است. دمای 32-26 درجه سانتی گراد برای جوانه زنی بذر بادنجان مناسب است. در این دما 10-7 روز جوانه زنی زمان می‌برد. روش کاشت بذر بادنجان نیز مانند گوجه فرنگی است.

کاشت بذر خیار

خیار گیاهی علفی از تیرۀ کدوییان می‌باشد. منشا این گیاه کشور هندوستان است.

جوانه زنی بذر خیار

ابتدا بذر خیار به مدت 24 ساعت در آب و سپس درون یک پوشش مرطوب مانند دستمال قرار می‌گیرد و به مدت 48-24 ساعت در جای گرم و مرطوب نگه داشته می‌شود و باید بلافاصله بعد از جوانه زنی در خاک کاشته شود. جوانه زنی بذر در دمای 25-20 سانتی گراد بهتر و سریع‌تر صورت می‌گیرد و بعد از جوانه زنی دمای 21 درجه سانتی گراد برای رشد آن کافی است. تیمار بذر باعث جلوگیری از گیاهچه میری می‌شوند. مثلا تیمار بذر با آب 55 درجه سانتی گراد به مدت 10 دقیقه باعث کنترل بیماری‌های بذرزاد و تحریک جوانه زنی بذر‌های تازه برداشت شده می‌شود. در صورت کاشت نشا توجه کنید که هنگام انتقال آن ریشه نشا آسیب نبیند.

کاشت بذر طالبی

طالبی گیاهی علفی از تیرۀ کدوییان می باشد و گفته شده که منشا آن هندوستان یا ایران است.

جوانه زنی بذر طالبی

بذر طالبی را قبل از کاشت به مدت 24 ساعت در آب قرار داده و سپس مانند بذر خیار در پوشش دستمال مرطوب قرار می‌دهند. بذرها 48 ساعت در جای گرم قرار گرفته و بلافاصله پس از جوانه زنی کاشته می‌شوند. تیمار با آب 55 درجه سانتی گراد بیماری‌های بذر زاد را از بین برده و سبب تسریع جوانه زنی می‌شود. بعضا بذر را با آب شستشو داده و سپس با آب نمک تیمار می‌کنند. این تیمار سبب جلوگیری از بیماری سفیدک حقیقی می‌شود.

کاشت بذر کاهو

کاهو گیاهی است یک ساله متعلق به تیرۀ کاسنیان است. یکی از مهم‌ترین سبزی‌های برگی مورد مصرف جهان بوده و در گروه سبزی‌های سالادی قرار دارد.

جوانه زنی بذر کاهو

دو عامل مهم در جوانه زنی بذر کاهو اثر گذار هستند؛ دما و نور. نور قرمز یا سفید سرعت جوانه زنی بذر کاهو را افزایش می‌دهد. اما نور مادون قرمز و یا عدم حضور نور جوانه زنی را کند می‌کند.  جوانه زنی بذر کاهو در محدودۀ دمایی 21-18 درجه سانتی گراد انجام می‌شود. در دمای 26 به بالا بذر کاهو جوانه نمی‌زند.

خرید انواع بذر سبزی و صیفی به صورت آنلاین

در فروشگاه تخصصی گیاهامی، انواع بذر از جمله بذر سبزی و صیفی با درجه خلوص بالا از برندهای مرغوب بازار موجود است. اگر در زمینه خرید، کاشت، پرورش سبزیجات، نیاز به راهنمایی متخصصان دارید، پیشنها ما به شما استفاده از خدمات گیاه‌پزشکی گیاهامی است.