بذر گل
بذر گل: معرفی و راهنمای کاشت
گروهی از گیاهان تنها به دلیل زیبایی و چشم نوازی اندام هوایی‌شان کاشته می‌شوند. کاشت بذر گل، قلمه یا پیوند زدن آنها از جمله راه‌های گیاه افزایی هستند. در محیط‌های خانگی، شهری، اماکن تفریحی، گردشگری یا حتی محیط کاری انواع گیاه زینتی به چشم می‌خورد که توسط افرادی با تخصص گیاهشناسی و شهرسازی کاشته می‌شوند. اما همیشه نیاز نیست یک متخصص باغچۀ خانۀ شما را غرق گل کند. کافی است چند بسته بذر گل متناسب با محیط زندگی خود تهیه کنید و با صرف کمی زمان و حوصله باغچه‌ای پرگل داشته باشید. در این مطلب انواع گل زینتی باغچه‌ای را معرفی کرده و طرز کاشت بذر آنها را آموزش می‌دهیم.
گل و گیاهان زینتی
زمانی که صحبت از بذر گل و به طور کلی نگهداری گیاهانی زینتی به میان می‌آید، چند گونۀ محدود مطرح می‌شوند، اما گیاهان زینتی قلمرو گسترده‌تری دارند. گیاهانی که برای زیبایی گل، برگ، تنه، شاخساره یا میوۀ آنها کاشته می‌شوند، گیاهان زینتی نام دارند. واژۀ گلکاری کشت و پرورش گیاهان گلساره‌ای (گیاهان گل زینتی) و گیاهان برگساره‌ای (گیاهان برگ زینتی) که در گلخانه یا هوای آزاد کشت می‌شوند را در بر می‌گیرد. در یک گروه بندی، گلها و گیاهان زینتی به صورت زیر دسته بندی می‌شوند. نکته اینکه در دسته‌بندی‌های زیر جایگاه گل‌های پرطرفدار مشخص میشود بنابراین هنگام تهیۀ بذر این گلها برای کاشت، انتخاب بهتری خواهید داشت و متناسب با هدف و امکاناتی که دارید گل زینتی را انتخاب خواهید کرد.
انواع گل و گیاه هوای آزاد
چمن‌ها
چمن‌ها از گیاهان پوششی بسیار پرکاربرد هستند که در مطلبی جدا در صفحۀ بذر چمن انواع و شیوۀ پرورش آن را شرح دادیم.
گیاهان علفی
گیاهان علفی که اغلب در باغچه و فضای سبز شهری مشاهده می‌شوند در سه دسته بندی شناخته می‌شوند.
گل‌های یکساله
گل‌های یکساله مانند بنفشه، مینای چمنی و اطلسی که طرفداران بسیاری نیز دارند. پس از کاشت بذر گل‌های یکساله، در یک فصل رشد گلدهی انجام شده و گل به بذر می‌نشیند مانند گل لادن یا جعفری. برخی از گلها که در دستۀ یکساله‌ها قرار دارند، دو یا چند ساله هستند اما ارزش نگهداری برای چند سال را ندارند. مانند گل میمون و مینا چمنی. در گل‌های یکساله انواع گل ریز مانند مروارید و گل بسیار بزرگ مانند آفتابگردان، برخی قابل نشا مانند بنفشه و برخی غیرقابل نشا مانند لاله باغی، برخی مقاوم به سرما مانند مینا چمنی، شب‌بو و همیشه بهار و برخی مانند اطلسی، میمون، آهار و گل جاوید در برابر سرما حساس هستند.
گل‌های دو ساله
گیاهان دو ساله ممکن است در شرایط سرد، در سال اول شاخسارۀ خود را از دست بدهند و در سال دوم دوباره شاخسارۀ جدید از ریشه‌ها برخیزد. مانند گل انگشتانه.
گل‌های چندساله
مانند تاج الملوک، نرگس، گلایل، زنبق و کوکب. چند ساله بودن گلها به این معنی است که نیازی به کاشت هرسالۀ آنها نیست در مقابل گل‌های یکساله هر سال و در شروع فصل رشد باید دوباره کاشته شوند. این گل‌های می‌توانند برای چندین سال در زمین باقی بمانند ولی اغلب شاخسارۀ آنها در زمستان خشک شده و سال بعد از ریشه که در خاک زنده باقی می‌مانند شاخساره‌های جدیدی آغاز به رشد و نمو می‌کنند. در مناطق سرد، لازم است که در زمستان روی ریشه‌های برخی از این گیاهان را با خاکپوش مانند برگ خشک پوشاند که از سرمازدگی محفوظ بمانند. در میان این گیاه از گیاهان نیز گل‌های بی‌شماری از نظر رنگ و شکل و زمان گلدهی وجود دارند که می‌توانند از اوایل بهار تا اواخر پاییز گل دهند.
انواع گیاهان گلخانه‌ای و فضای بسته
گل‌های شاخه بریده
گل‌های شاخه بریده دقیقا همان گل‌هایی هستند که در دسته گلها و سبدهای گل مشاهده می‌کنید. این گلها توانایی آن را دارند که در صورت قرار گرفتن در شرایط مناسب تا مدتی نسبتا طولانی پس از جداشدن از گیاه مادری زنده مانده و دست کم ظاهر خوبی داشته باشند. گل داوودی و میخک از این دسته گلها هستند.
گیاهان گلدانی
این گیاهان هم در فضای آزاد و هم در فضای بسته توان زندگی دارند. سیکلامن، سینره بنت قنسول از گیاهان گل زینتی بوده و حسن یوسف، فیکوس و برگ انجیری از گیاهان برگ زینتی هستند.
خاک مناسب گلکاری
در گلکاری بیشتر خاک‌هایی مصرف دارند که سبک و دارای مواد آلی پوسیده (یعنی هوموس که از پوسیده شدن بقایای دامی و گیاهی به وجود می‌آید) باشند. زیرا هوموس روی ویژگی‌های فیزیکی مانند بافت، ساختار، میزان نگهداری آب و تهویۀ خاک و هم‌چنین ویژگی‌های شیمیایی مانند میزان حلالیت مواد کانی، تشکیل ترکیب‌های تازه و پایداری در برابر تغییرات اسیدیته و هم‌چنین ویژگی‌های زیستی اثر می‌گذارد. در خاک‌های باغچه‌ای، اغلب از کودهای دامی پوسیده یا کودهای گیاهی و در خاک گلدان بیشتر از خاکبرگ و ورمی کمپوست یا موادی مانند پرلایت، ورمی کولایت و غیره استفاده میشود. اطلاعات دقیق‌تر در زمینۀ بستر گیاهان گلدانی در بخش مربوط به بستر کاشت گیاهامی ارائه شده است.
جوانه زنی بذر گل
به طور کلی جوانه زنی بذر تحت تاثیر عوامل محیطی و درونی آن اتفاق می‌افتد. در مطلب بذر به طور مفصل به این موضوع پرداخته شد. نکته‌ای که برای بهبود جوانه زنی و تضمین سلامت گیاهچه‌های حاصل باقی مانده را در ادامه مطالعه کنید.
گند زدایی بذر پیش از کاشت
بذرها را می‌توان پیش از کاشت برای پیشگیری از حملۀ بیماری‌زاها و حشره‌ها گندزدایی کرد. برای این منظور، به طور معمول از سه گروه مواد شیمیایی استفاده میشود.
آلودگی زداها
این مواد میکروارگانیسم‌های روی سطح بذر را از بین می‌برند. مانند هیپوکلریت سدیم یا فرمالدئید.
عفونت زداها
این مواد بیشتر میکروارگانیسم‌های درون بذر را نابود می‌نمایند. از سموم سیستمیک و آب داغ برای این نوع ضدعفونی استفاده میشود.
حفاظت کننده‌ها
این مواد از حملۀ قارچ‌ها و حشره‌ها به بذر جلوگیری می‌کنند. مانند حشره کش‌هایی مثل لیندین و آلدرین، یا قارچ‌کش‌هایی مثل کاپتان و بنومیل.
کاشت بذر گل
کاشت بذر گل در باغچه، گلدان یا فضاهای دیگر باید متناسب با محیط انجام شود. با انتخاب صحیح می‌توان فضای سبز مناسبی که محیطی چشم نواز و مطبوع را ارائه می‌دهد ایجاد کرد. سبک زندگی امروزی بشر سبب ایجاد انواع آلودگی صوتی، نوری و شیمیایی شده است؛ حضور فضای سبز و گل آرایی در محیط شهری، کاری، خانگی و تفریحی می‌تواند تا حد بسیاری از انواع آلودگی بکاهد. اصول گل‌آرایی مانند طراحی است اما در سطح کوچک‌تری ارائه میشود. گل آرایی مانند نقاشی یا مجسمه سازی جزو هنرهای تزئینی بوده و در سراسر دنیا به عنوان تخصصی بسیار با ارزش رواج دارد. در ادامه طرز کاشت بذر برخی از گل‌های فضای باز را خواهید آموخت.
بذر گل مینا چمنی
ارتفاع این گیاه که در بعضی مناطق ایران به حالت خودرو دیده میشود، حدود 15 سانتی‌متر است. مینا چمنی گیاهی است چند ساله که انواع پر پر آن که در اوایل بهار گل می‌دهد در ایران متداول است. بذر مینا چمنی در تابستان در خزانه کاشته شده و بر حسب آب و هوا، از اوایل پاییز تا اوایل بهار به زمین منتقل میشود.
بذر گل میمون
این گل که دارای رقم‌های پابلند و پاکوتاه می‌باشد، دارای گل‌هایی است به شکل گل آذین در انتهای شاخه‌های گیاه، به رنگ سفید، زرد، صورتی، نارنجی و بنفش مایل به سیاه. چون بذرهای گل میمون ریز هستند، هنگام کاشت با مقداری ماسه آمیخته می‌شوند تا پخش کردن آنها آسان شود. امروزه میمون‌هایی با ارتفاع زیاد و مناسب برای استفاده به صورت شاخه بریدنی به وجود آمده اند؛ البته این تغییرات به صورت طبیعی نبوده و به کمک علم ژنتیک گیاهی انجام می‌گردد. بذر گل میمون برای گلدهی بهاره در پاییز و برای گلدهی تابستانه در بهار کاشته میشود.
بذر گل انگشتانه
این گیاه دو ساله است و نیاز به جای خنک و سایه دارد. دارای ساقۀ بلندی است که گاهی به 5/1 متر می‌رسد و گل‌هایی شبیه به انگشتانه تمام قسمت‌های ساقه را می‌پوشاند. گیاه افزایی انگشتانه با بذر است؛ بذر گل انگشتانه را در اردیبهشت ماه در خزانه کاشته و سپس نشا حاصل شده را ابتدا به خزانۀ انتظار و سپس در اوایل پاییز به محل اصلی کاشت می‌برند تا در بهار گلدهی انجام شود. دیجیتالین گه به عنوان داروی قلب کاربرد دارد از برگ این گیاه استخراج میشود.
بذر گل تاج الملوک
رنگ بیشتر رقم‌های این گیاه زرد است، از ویژگی‌های گل این گیاه 5 زایدۀ پشت آن است. رشد آن در سایه و منطق مرطوب بسیار بهتر از شرایط گرم و خشک است. اگر در نوار شمالی کشور زندگی می‌کنید موقعیت مناسبی برای کاشت بذر گل تاج الملوک در باغچۀ خود دارید. گیاه افزایی آن با تقسیم بوته در بهار و پاییز یا با کاشت بذر در بهار صورت می‌گیرد. جوانه زنی بذر تاج الملوک به کند صورت می‌گیرد و گیاهچه‌های تولید شده نیز در سال اول گل نمی‌دهند.
بذر گل میخک
در سطح تجاری برنامه تولید گل شاخه بریدنی به طور معمول بدین گونه است که قلمه های انتهایی میخک طوری ریشه دار می‌شوند که در بهار کشت شوند. البته نگهداری این گیاهان به طور معمول 3-2 سال امکان پذیر است ولی کیفیت شاخه‌های بریدنی کاهش می‌یابد. نور زیاد و دمای کم برای پرورش این گیاه مناسب است و ممکن است با تامین شرایط محیطی بتوان در تمام فصل‌های سال نیز به تولید میخک پرداخت. مشکلی که اغلب پرورش دهندگان میخک دارند کاسبرگ شکافی است که در اثر تفاوت زیاد دمای شب و روز اتفاق می‌افتد. کاشت بذر میخک در فصل تابستان، پاییز و زمستان قابل انجام است و دمای مناسب جوانه زنی آن 20-16 درجه سانتی گراد است.
بذر گل حسن یوسف
حسن یوسف از گیاهان برگ زینتی است که دارای برگ‌هایی با رنگ‌های متنوع و ابلق است. نور در بروز این رنگ‌ها موثر است و چنانچه این گیاه در محلی با نور کم قرار گیرد، برگ‌ها کمرنگ یا گاهی سبز خواهند شد. آبیاری گیاه نیز باید به موقع انجام شود، خشکی بیش از اندازه سبب ریزش برگ‌ها میشود. گیاه افزایی آن با بذر و قلمه است. زمان کاشت بذر حسن یوسف فصل بهار بوده و جوانه زنی آن حدود 20 روز زمان می‌برد. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر حسن یوسف 29-18 درجه سانتی گراد است. بذر حسن یوسف به دلیل آن که بسیار ریز است بسیار سطحی کاشته میشود. گیاه باید به طور مرتب جوانه گیری شود تا از رشد زایشی و گلدهی گیاه متوقف شود، در این حالت جوانه‌های جانبی برای رشد رویشی تحریک شده و شاخه‌های زیادی تولید می‌کند. در نتیجه گیاه حالت بوته‌ای یافته و بلند و باریک نمی‌شود.
کاشت بذر گل زود رشد
اگر برای کاشت گل در باغچه یا گلدان دیر اقدام کرده‌اید توصیه می‌کنیم به سراغ بذر گل‌های زود رشد بروید. در ادامه تعدادی از این گلها را معرفی می‌کنیم.
بذر گل شقایق
گل شقایق که گیاهی علفی و چند ساله است در نقاطی با آفتاب کامل و آب و هوای خشک به خوبی رشد می‌کند. این گل از گیاهان قوی بوده و نیاز به مراقبت خاصی ندارد، احتمالا تعداد زیاد آنها را در کنار جاده یا مناطق خالی از سکنه مشاهده کرده‌اید. گلبرگ آن اغلب به رنگ نارنجی، زرد، قرمز، صورتی و سفید دیده میشود. در زمان وزش باد، سرمای بسیار یا تاریکی گلبرگ‌ها بسته می‌شوند. خاک حاصلخیز با دانه بندی ریز و سبک برای کاشت بذر گل شقایق مناسب است. اگر قصد کاشت آن را در باغچه دارید بهتر است در پاییز خاک را زیر و رو کرده و در صورت نیاز کوددهی را انجام دهید. کاشت این بذر در بهار توصیه میشود، 75-60 روز پس از کاشت بذر شاهد گلدهی خواهید بود. بذر شقایق بسیار ریز بوده و نمی‌توانید آن را به صورت دانه‌ای بکارید بنابراین باید آن را به صورت کت شده (با پوشش) تهیه کنید و یا آن را با مقداری ماسه مخلوط کنید تا از بذردهی بیش از اندازه جلوگیری شود. روی خاک شیارهایی با عمق کم ایجاد کنید، سپس به آرامی بذر را در آن بریزید. توجه کنید که وجود نور برای جوانه زنی بذر شقایق ضروری است؛ روی بذرها بیش از 2 سانتی‌متر خاک نریزید. بذرها برای جوانه زنی در هوای خنک 4 هفته و در هوا گرم 2 هفته زمان نیاز دارند. گیاهچه‌ها به سرما مقاوم هستند و پرورش آنها در هوای سرد گل‌های بزرگتری را ایجاد می‌کنند. بستر کاشت این بذر را مرتبا مرطوب نگه‌دارید.
بذر گل آفتابگردان
گل آفتابگردان برای افرادی که زمان و توانایی نشا کردن گلها را ندارند توصیه میشود چرا که بذر آن در بهار پس از گذر از تاریخ یخبندان و در بهار به طور مستقیم در زمین کاشته میشود. بذرها را به عمق 3 و فاصلۀ 45 سانتی‌متر از هم بکارید. دمای خاک برای کاشت آن دست کم باید 15 درجه سانتی گراد باشد. البته اگر عجله دارید می‌توانید بذرها را در داخل خانه 4 هفته پیش از پایان سرما در داخل دستمال مرطوب بخیسانید تا جوانه بزند سپس گیاهچه را به خاک منتقل کنید. دمای مناسب جوانه زنی بذر آفتابگردان 33-18 درجه سانتی گراد است و 14-7 روز طول می‌کشد تا اولین نشانۀ جوانه را مشاهده کنید. آن را در نقطه‌ای بکارید که گیاه در طول روز دست کم 8-6 ساعت آفتاب کامل دریافت کند. بذر آفتابگردان را در ضلع شمالی باغ یا باغچه بکارید. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که به طور دائم باد شدید می‌وزد پرورش آفتابگردان دشوارتر خواهد بود. آفتابگردان حساسیت زیادی به خاک ندارد اما در خاک‌هایی که زهکشی خوبی ندارند و امکان تجمع آب در اطراف ریشه وجود دارد، احتمال پوسیدگی ریشه نیز بالا خواهد بود.
بذر گل لادن
هر نقطه‌ای از باغچه یا حیاط که آفتاب-سایه بوده و خاک آن زهکشی خوبی دارد برای کاشت بذر لادن مناسب است. این گل در برابر سرما نسبتا مقاوم بوده و در یخبندان‌‌های خفیف زنده می‌ماند. اگر در باغچه ذرت، گوجه فرنگی یا آفتابگردان کاشته‌اید بهتر است گل لادن را برای جلوگیری از رشد علف‌های هرز نیز بکارید. فاصلۀ بین دو بوتۀ لادن باید از هر طرف دست کم 30 سانتی‌متر باشد. خیساندن بذرها یک شب پیش از کاشت آنها به جوانه زنی سریع کمک خواهد کرد. البته بذر لادن زمانی که در خاک گرم کاشته میشود بهتر جوانه خواهد زد. اگر بذر را به طور مستقیم در خاک می‌کارید، عمق کاشت 3 سانتی متری را رعایت کنید.
بذر گل نخود
بذر گل نخود به راحتی جوانه می‌زند اما شما می‌توانید فرایند جوانه زنی را با خراش دهی بذرها سریع‌تر کنید. البته خیساندن بذرها نیز سبب از بین رفتن پوستۀ سخت آن خواهد شد بنابراین جوانه زنی سریع‌تر انجام میشود. گل نخود در هوای خنک بهتر رشد می‌کند بنابراین مهم است که پیش از فرارسیدن گرمای تابستان شکوفایی آن انجام شود. برای شکوفه دهی در اواخر زمستان می‌توانید بذر گل نخود را در پاییز بکارید. بذرها را دست کم در فاصلۀ 15 سانتی متری از یکدیگر بکارید. این گل بسیار زیبا رونده بوده و در اطراف خود نیاز به داربست، طناب یا سیم دارد که روی آن راه رفته و رشد کند. گل‌های رونده مانند گل نخود بسیار به کم آبی حساس هستند. خاک آنها را دائما مرطوب نگه دارید. البته غرقابی کردن ریشۀ آن توصیه نمی‌شود. پس از شکوفایی گلها از رنگ شاداب گلبرگ آن لذت خواهید برد؛ صورتی، بنفش، قرمز و سفید از رنگ‌های پرتکرار این گل هستند.
بذر گل گندم
در کشور ما گل گندم به صورت خودرو در بسیاری از نقاط سرد و مرطوب رشد می‌کند. بنابراین کاشت و پرورش آن در باغچه کار دشواری نخواهد بود. این گیاه بومی کشور انگلستان است و در صورت کاشت متراکم پوششی آبی رنگ ایجاد خواهد کرد. گل گندم تمام تابستان در حال گلدهی بوده و حتی به صورت شاخه بریده نیز در دسته گلها استفاده میشود. گل گندم از ارزان‌ترین گل‌هایی است که می‌توانید حیاط یا باغچه را با آن زیبا کنید. بذر این گیاه را می‌توانید به صورت مخلوط با بذر گل شقایق یا بذر چمن‌های یکساله و یا به تنهایی بکارید. کافی است نقطه‌ای آفتابی انتخاب کرده، خاک باغچه را با چنگک به صورت سطحی زیر و رو کنید، سنگ، علف هرز و هر مانعی را حذف کنید، بذر را به شکل دلخواه در منطقۀ مورد نظر پاشیده و کمی روی آن خاک بریزید. نیازی به کوددهی نیست، پس از کاشت به آرامی و به صورت بارانی آبیاری کامل انجام دهید. پس از 4-2 هفته شاهد جوانه زنی گلها خواهید بود. هر بوته به مربعی با ضلع 35 سانتی‌متر نیاز دارد؛ پس از جوانه زنی گیاهچه‌هایی که ضعیف و متراکم هستند از خاک خارج کنید. پس از جوانه‌زنی از میزان آبیاری بکاهید. گل گندم از گیاهان مقاوم به کم آبی بوده و کافی است کمی رطوبت در خاک وجود داشته باشد. تقریبا تمام جمعیت این گیاه گلبرگ‌های آبی رنگ دارد. هوای سرد ریشۀ این گیاه را تقویت می‌کند بنابراین اگر بذر آن را در بهار بکارید بوته‌های 90 سانتی متری و اگر آن را در پاییز بکارید بوته‌های 5/1-1 متری خواهید داشت
بذر گل همیشه بهار
بذر گل همیشه بهار را 8-6 هفته پیش از آخرین یخبندان در فضای بسته بکارید و پس از گذر از یخبندان گیاهچه‌ها را به فضای بیرون منتقل کنید. اگر قصد دارید بذر را به طور مستقیم در خاک بکارید کافی است آن را روی خاک پخش نموده و 4-3 سانتی متر خاک روی آن بریزید. سپس به آرامی و به طور عمیق آبیاری انجام دهید. برای کاشت گل همیشه بهار نقطه‌ای با آفتاب کامل و خاک مناسب حاوی کمپوست بکارید. آبیاری این گل باید منظم باشد تا یخ زدگی آن جلوگیری شود. تجمع آب اضافی روی برگ گل همیشه بهار می‌تواند منجر به سفیدک پودری شود. در طول فصل رشد به این گل کود ندهید. به خصوص کودهای نیتروژنه که سبب تحریک شاخ و برگ زایی میشود. برای انتخاب درست کود به صفحۀ کود و تغذیه گیاهامی مراجعه کنید. معمولا 80-50 روز پس از کاشت بذر گلدهی آن شروع میشود.
بذر گل اطلسی
اطلسی گیاهی است با گل‌های کم پر یا پر پر و قیف مانند. رنگ این گل اغلب سفید، قرمز یا بنفش است که به صورت ساده یا همراه با لکه‌های متنوع و ستاره مانند دیده میشود. گلها دارای عطر ملایم و ویژ‌ه‌ای هستند که به ویژه در شب به مشام می‌رسد. رقم‌های پرپر اطلسی به علت تبدیل شدن اندام جنسی آنها به گلبرگ، بذر نمی‌دهند و گیاه افزایی آنها با قلمه صورت می‌گیرد.
بذر گل بنفشه
بنشفۀ معمولی، بنفشه سه رنگ یا همان بنفشه فرنگی دارای گل‌های درشت و چند رنگ است.این گل با بنفشۀ ایرانی یا بنفشه معطر که دارای گل‌های کوچک معطر بوده و در بعضی مناطق ایران به صورت وحشی دیده میشود از یک جنس است اما متعلق به دو گونۀ متفاوت هستند. بذر بنفشه در اواخر تابستان در شاسی کشت میشود و نشاها از اوایل پاییز به باغچه منتقل می‌شوند. کشت بهارۀ آن در مناطق سرد موجب به وجود آمدن گل‌های ریز میشود.
خرید انواع بذر گل به صورت آنلاین
در فروشگاه تخصصی گیاهامی، انواع بذر گل و گیاهان زینتی با درجه خلوص بالا از برندهای معتبر بازار موجود است. در صورتی‌که در زمینه خرید، کاشت، پرورش و برداشت گلها پرسشی یا ابهامی دارید، پیشنهاد ما ارسال تیکت برای متخصصان گیاهامی است.